Cirkularni model proizvodnje biogasa iz silaže sirka (Sorghum bicolor) proizvedenog na degradiranom zemljištu uz primenu digestata kao organskog đubriva

Osnovni pokretač interesovanja za obnovljive izvore energije su klimatske promene koje su prepoznate kao glavna pretnja daljem razvoju ljudske civilizacije. Energija biomase agroenergetskih useva se može konvertovati termohemijskim i biohemijskim procesima, pri čemu biohemijski pokazuju veću održivost u dužim vremenskim periodima. Prilikom korišćenja biomase u procesu anaerobne digestije prednost treba dati biorazgradivom otpadu kao što je stajnjak ili žetveni ostaci. Da bi se postigla zadovoljavajuća energetska efikasnost neophodna je kodigestija sa silažom agroenergetskih useva koje treba gajiti u blizini biogasnog postrojenja, po mogućnosti na zemljištu koje nije pogodno za proizvodnju hrane. Istraživanja su vršena sa ciljem da se na sistematski način utvrdi uticaj digestata, kao nusprodukta u prizvodnji biogasa, na produktivnost biomase krmnog sirka (Sorghum bicolor), kao agroenergetskog useva koji se koristi u produkciji biogasa, na primeru Biogas Energy doo Alibunar. Metodom poljskog ogleda koji je trajao tri godine, na dve lokacije: Ilandža, na ritskoj crnici i Dolovo, na černozemu, u dve varijante: bez digestata i sa primenom 50t/ha digestata, ispitivane su promene morfometrijskih karakteristika i prinosa biomase sirka kao i prinosi biogasa. Prinosi biomase sirka i biogasa su bili viši na lokaciji Dolovo, i statistički značajno viši u varijanti sa digestatom u odnosu na kontrolu na obe lokacije. Izmereni prinosi su upoređeni sa prinosima koji se odnose na kukuruz i pokazano je da sirak, pod istim uslovima, daje veću biomasu, ali manji prinos biogasa. Za obe kulture su postignuti prinosi koji se za njih očekuju uz prihranu mineralnim đubrivima. Prinosi biogasa izraženi po jedinici površine zemljišta su u rangu očekivanih na osnovu literaturnih podataka. Eksperimentalni rezultati su diskutovani sa aspekta a) uticaja proizvodnje biogasa na životnu sredinu, prvenstveno emisiju gasova sa efektom staklene bašte, b) prednosti i ograničenja primene digestate kao oplemenjivača zemljišta, c) mogućnosti produkcije agroenergetskih useva na delimično degradiranom zemljištu sa fokusom na sirak. Predložen je model tokova materijala u biogas elektrani, koji doprinosi racionalnom korišćenju degradiranog zemljišta produkcijom sirka kao agroenergetskog useva uz primenu digestata kao oplemenjivača zemljišta čime se postiže ekološka održivost kroz smanjenje emisije gasova staklene bašte i pravilno upravljanje otpadom sa farmi, ekonomska održivost kroz smanjenje operativnih troškova biogas elektrane i opštedruštvena održivost kroz ublažavanje klimatskih promena.